جراحی آنوریسم مغزی | ترمیم آنوریسم مغزی

آخرین بروزرسانی: 11 نوامبر 2025 عمل آنوریسم مغزی یکی از حساس‌ترین جراحی‌های مغز و اعصاب است که با هدف پیشگیری یا درمان پارگی دیواره‌ی رگ‌های مغزی انجام می‌شود. در این جراحی، جراح با استفاده از روش‌های باز (کلیپینگ) یا کم‌تهاجمی (کویلینگ)، ناحیه‌ی ضعیف و متورم رگ که به آنوریسم معروف است را ترمیم یا ایزوله می‌کند. هدف اصلی این عمل، جلوگیری از خونریزی مغزی است که می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. این جراحی معمولاً در شرایط اورژانسی یا به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده، بسته به وضعیت بیمار انجام می‌شود.

آنوریسم مغزی چیست؟

آنوریسم مغزی به حالتی گفته می‌شود که دیواره‌ی یک رگ خونی در مغز به دلیل ضعف یا آسیب، متورم شده و یک برآمدگی کیسه‌مانند ایجاد می‌کند. این برآمدگی ممکن است به مرور زمان بزرگ‌تر شده و در نهایت پاره شود که به خونریزی زیرعنکبوتیه (SAH) منجر می‌شود؛ وضعیتی که می‌تواند کشنده باشد. آنوریسم‌ها اغلب در نقاطی از رگ‌ها که تحت فشار بیشتری هستند، مانند محل انشعاب عروق، تشکیل می‌شوند. عوامل مختلفی از جمله فشار خون بالا، سابقه خانوادگی، و آسیب‌های قبلی می‌توانند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهند.

شناخت دقیق این عارضه برای پیشگیری و درمان به‌موقع بسیار مهم است. بسیاری از آنوریسم‌ها تا زمانی که پاره نشوند، هیچ علامتی ندارند و ممکن است به‌صورت تصادفی در تصویربرداری‌ها کشف شوند. با این حال، درک ماهیت این بیماری می‌تواند به بیماران کمک کند تا با آگاهی بیشتری نسبت به علائم هشداردهنده اقدام کنند.

چرا نیاز به جراحی آنوریسم داریم؟

جراحی آنوریسم مغزی اغلب برای جلوگیری از پارگی رگ و خونریزی مغزی انجام می‌شود که می‌تواند به آسیب‌های جدی یا مرگ منجر شود. اگر آنوریسم پاره شده باشد، عمل جراحی به‌صورت اورژانسی برای کنترل خونریزی و کاهش فشار داخل جمجمه ضروری است. حتی در مواردی که آنوریسم هنوز پاره نشده، اندازه، محل قرارگیری، و خطر پارگی آن ممکن است پزشک را به انجام جراحی تومور مخچه یا سایر روش‌های درمانی مشابه سوق دهد. تصمیم به جراحی معمولا بر اساس ارزیابی دقیق ریسک‌ها و مزایا گرفته می‌شود.

علاوه بر این، عدم درمان به‌موقع می‌تواند عوارض طولانی‌مدتی مانند سکته مغزی یا ناتوانی‌های عصبی ایجاد کند. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام و مداخله جراحی در بسیاری از موارد، تنها راه برای حفظ جان بیمار و بهبود کیفیت زندگی اوست.

انواع آنوریسم مغزی

آنوریسم‌های مغزی بر اساس شکل، اندازه و محل قرارگیری‌شان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. شایع‌ترین نوع، آنوریسم ساکولار (کیسه‌ای) است که به شکل یک کیسه کوچک در محل انشعاب رگ‌ها ظاهر می‌شود. نوع دیگر، آنوریسم فوزی‌فرم است که به‌صورت یک تورم گسترده‌تر در طول دیواره رگ ایجاد می‌شود. همچنین، آنوریسم‌های دیسکتی ممکن است در نتیجه آسیب یا پارگی دیواره رگ به وجود آیند.

محل قرارگیری آنوریسم نیز نقش مهمی در نوع و شدت خطر آن دارد. برای مثال، آنوریسم‌های موجود در شریان‌های اصلی مانند شریان کاروتید داخلی یا شریان مغزی میانی، معمولا خطرناک‌تر هستند. شناخت نوع و ویژگی‌های آنوریسم از طریق تصویربرداری‌های پیشرفته، به جراح کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را انتخاب کند.

علائم هشداردهنده و نحوه تشخیص آنوریسم مغزی

بسیاری از آنوریسم‌های مغزی تا زمانی که پاره نشوند، بدون علامت هستند، اما در برخی موارد، علائم هشداردهنده‌ای وجود دارد که باید جدی گرفته شوند. سردرد شدید و ناگهانی (معروف به سردرد رعدآسا)، تهوع، استفراغ، سفتی گردن، و کاهش سطح هوشیاری از جمله علائم پارگی آنوریسم هستند. در مواردی که آنوریسم پاره نشده، ممکن است فشار روی اعصاب یا بافت‌های اطراف، علائمی مانند دوبینی یا درد پشت چشم ایجاد کند.

تشخیص این عارضه معمولا از طریق روش‌های تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن (CT Scan)، آنژیوگرافی مغزی، یا ام‌آر‌آی (MRI) انجام می‌شود. این ابزارها به پزشک کمک می‌کنند تا محل دقیق، اندازه و شکل آنوریسم را شناسایی کند.

به نقل از دکتر مایکل لاولر، متخصص مغز و اعصاب از دانشگاه جان هاپکینز: «تشخیص زودهنگام آنوریسم با تصویربرداری‌های پیشرفته، می‌تواند تفاوت بین زندگی و مرگ را رقم بزند.»

روش‌های اصلی جراحی آنوریسم مغزی

برای درمان آنوریسم مغزی، دو روش اصلی جراحی وجود دارد که بسته به شرایط بیمار و ویژگی‌های آنوریسم انتخاب می‌شوند. این روش‌ها شامل جراحی باز (کلیپینگ) و روش کم‌تهاجمی اندوواسکولار (کویلینگ) هستند. هر کدام از این روش‌ها مزایا و چالش‌های خاص خود را دارند و انتخاب روش مناسب نیازمند ارزیابی دقیق توسط تیم پزشکی است. در ادامه، هر یک از این روش‌ها به تفصیل توضیح داده می‌شوند.

جراحی کلیپینگ (روش باز) آنوریسم مغزی

جراحی کلیپینگ یکی از روش‌های سنتی و موثر برای درمان آنوریسم مغزی است. در این روش، جراح با انجام کرانیوتومی (باز کردن بخشی از جمجمه)، به رگ آسیب‌دیده دسترسی پیدا می‌کند و یک گیره فلزی کوچک (کلیپ) را در پایه آنوریسم قرار می‌دهد تا جریان خون به داخل کیسه قطع شود. این روش معمولا برای آنوریسم‌های بزرگ یا با شکل پیچیده مناسب است.

اگرچه این روش تهاجمی‌تر از روش‌های دیگر است، اما در بسیاری از موارد، نتایج پایدار و طولانی‌مدتی به همراه دارد. طبق آمار انجمن مغز و اعصاب آمریکا، بیش از 90 درصد از بیمارانی که با این روش درمان می‌شوند، از عود آنوریسم در امان می‌مانند. با این حال، دوره نقاهت این جراحی طولانی‌تر بوده و نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد.

جراحی کویلینگ (روش اندوواسکولار) آنوریسم مغزی

روش کویلینگ یک تکنیک کم‌تهاجمی است که از طریق کاتتر انجام می‌شود. در این روش، جراح یک کاتتر را از طریق شریان‌های بدن (معمولاً از کشاله ران) به محل آنوریسم در مغز هدایت می‌کند و با قرار دادن کویل‌های فلزی کوچک در داخل کیسه آنوریسم، جریان خون را متوقف می‌کند. این کویل‌ها به مرور زمان باعث لخته شدن خون در کیسه و ایزوله شدن آن می‌شوند.

این روش معمولا برای آنوریسم‌های کوچک‌تر یا بیمارانی که شرایط جراحی باز را ندارند، مناسب است. دوره نقاهت کوتاه‌تر و خطرات کمتری نسبت به روش باز دارد، اما ممکن است در برخی موارد نیاز به جلسات تکمیلی باشد.

به گفته دکتر هلنا شولتز، متخصص اندوواسکولار از بیمارستان دانشگاهی برلین: «کویلینگ، انقلابی در درمان آنوریسم‌های مغزی ایجاد کرده و به بسیاری از بیماران کمک کرده تا بدون جراحی باز بهبود یابند.»

آمادگی‌های قبل از عمل آنوریسم مغزی

آمادگی برای عمل آنوریسم مغزی نقش مهمی در موفقیت جراحی و کاهش عوارض دارد. بیماران معمولا باید آزمایش‌های خونی، تصویربرداری‌های تکمیلی، و ارزیابی‌های قلبی و ریوی را انجام دهند تا وضعیت کلی سلامت‌شان بررسی شود. همچنین، ممکن است لازم باشد مصرف برخی داروها مانند رقیق‌کننده‌های خون چند روز قبل از عمل قطع شود.

علاوه بر این، بیماران باید با تیم پزشکی در مورد سابقه پزشکی، آلرژی‌ها، و داروهای مصرفی خود صحبت کنند. در مواردی که جراحی به‌صورت اورژانسی انجام می‌شود، ممکن است زمان برای آمادگی کامل وجود نداشته باشد، اما حتی در این شرایط، اطلاع‌رسانی دقیق به پزشک می‌تواند کمک‌کننده باشد.

از نظر روانی نیز، صحبت با مشاور یا خانواده می‌تواند به کاهش استرس قبل از عمل کمک کند. داشتن اطلاعات کافی درباره روند جراحی و انتظارات پس از آن، باعث می‌شود بیمار با آرامش بیشتری وارد اتاق عمل شود.

خطرات و عوارض جراحی آنوریسم مغزی

هرچند عمل تومور مغزی و جراحی آنوریسم مغزی می‌توانند زندگی‌ساز باشند، اما مانند هر عمل جراحی دیگری، با خطراتی همراه هستند. از جمله عوارض احتمالی می‌توان به خونریزی، عفونت، و آسیب به بافت‌های اطراف مغز اشاره کرد. در برخی موارد، ممکن است بیمار پس از جراحی دچار اختلالات عصبی مانند ضعف حافظه یا مشکلات گفتاری شود.

علاوه بر این، خطر پارگی مجدد آنوریسم یا ناکارآمدی روش درمانی وجود دارد. به همین دلیل، پیگیری‌های منظم و تصویربرداری‌های دوره‌ای پس از جراحی ضروری است. با این حال، با انتخاب جراح ماهر و رعایت دستورالعمل‌های پزشکی، بسیاری از این خطرات به حداقل می‌رسند.

مزایای جراحی آنوریسم مغزی

یکی از مهم‌ترین مزایای جراحی آنوریسم مغزی، پیشگیری از پارگی و خونریزی مغزی است که می‌تواند جان بیمار را نجات دهد. این جراحی همچنین می‌تواند از عوارض طولانی‌مدت مانند سکته مغزی یا ناتوانی‌های دائمی جلوگیری کند. در بسیاری از موارد، بیماران پس از جراحی کیفیت زندگی بهتری را تجربه می‌کنند.

علاوه بر این، روش‌های نوین مانند کویلینگ، امکان درمان با کمترین تهاجم را فراهم کرده‌اند. این روش‌ها دوره نقاهت کوتاه‌تری دارند و به بیماران اجازه می‌دهند زودتر به زندگی روزمره بازگردند. موفقیت این جراحی‌ها در صورت تشخیص زودهنگام و مداخله به‌موقع، بسیار بالا است.

مراقبت‌های پس از جراحی آنوریسم مغزی و روند ریکاوری

پس از عمل آنوریسم مغزی، مراقبت‌های ویژه‌ای برای بهبود سریع‌تر و جلوگیری از عوارض لازم است. بیماران معمولا چند روز در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) تحت نظر قرار می‌گیرند تا علائم حیاتی و وضعیت عصبی‌شان پایش شود. مصرف داروهای تجویز شده، مانند داروهای ضد تشنج یا کنترل فشار خون، از اهمیت بالایی برخوردار است.

روند ریکاوری بسته به نوع جراحی و شرایط بیمار متفاوت است. در این مدت، ممکن است نیاز به جلسات توان‌بخشی برای بهبود مهارت‌های حرکتی یا گفتاری باشد. در زیر چند نکته کلیدی برای مراقبت‌های پس از جراحی آورده شده است:

• اجتناب از فعالیت‌های سنگین و بلند کردن اجسام تا زمان تایید پزشک.
• پیگیری منظم با جراح و انجام تصویربرداری‌های دوره‌ای برای بررسی وضعیت رگ‌ها.

یکی از جنبه‌های مهم ریکاوری، حمایت عاطفی و روانی است. تجربه چنین جراحی سنگینی ممکن است برای برخی بیماران استرس‌زا باشد؛ بنابراین، ارتباط با خانواده یا مشاور می‌تواند در این مسیر کمک‌کننده باشد.

انتخاب بهترین جراح مغز و اعصاب برای آنوریسم مغزی

انتخاب جراح مناسب برای جراحی آنوریسم مغزی یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که بیمار یا خانواده‌اش باید بگیرند. جراح باید تجربه کافی در زمینه درمان آنوریسم‌ها داشته باشد و با روش‌های مختلف جراحی، از جمله کلیپینگ و کویلینگ، آشنایی کامل داشته باشد. بررسی سوابق جراح و نظرات بیماران قبلی می‌تواند در این انتخاب کمک‌کننده باشد.

علاوه بر تخصص، ارتباط خوب با جراح و توانایی او در توضیح روند درمان و پاسخ به سوالات نیز اهمیت دارد. همکاری با یک تیم پزشکی مجهز و بیمارستان با امکانات پیشرفته، شانس موفقیت عمل را افزایش می‌دهد. به یاد داشته باشید که این جراحی نیاز به دقت و مهارت بالایی دارد و انتخاب درست می‌تواند تأثیر چشمگیری در نتیجه داشته باشد.

Facebook Twitter LinkedIn Pinterest

دکتر یزدان پناهی

دانش‌اموخته‌ دانشگاه شهید بهشتی تهران. رتبه برتر بورد تخصصی جراحی مغز و اعصاب. سابقه ۷ سال انجام اعمال پیچیده قاعده جمجمه و تومور های‌مغزی و نخاع , سابقه ۷ سال اعمال پیچیده ستون فقرات

پست های مرتبط

ستون فقرات و نخاع

درمان دیسک کمر در منزل | 14 روش درمان دیسک کمر در خانه

بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند پیش از انجام جراحی، روش‌های کم‌ریسک‌تری مانند درمان دیسک کمر در منزل را امتحان کنند. این روش‌ها شامل مصرف دارو، تمرینات فیزیوتراپی، استراحت محدود، فعالیت بدنی سبک، ماساژ و تکنیک‌هایی مانند کایروپراکتیک هستند. هدف آن‌ها کاهش التهاب، تسکین درد و بهبود حرکت است و در صورتی که به‌درستی انجام شوند، می‌توانند روند بهبودی را تسریع کنند. برای بررسی بیشتر این موارد با ما همراه باشید.

ادامه مطلب » نوامبر 19, 2025 4 دیدگاه ستون فقرات و نخاع

درد پشت گردن | بررسی علل، علائم، تشخیص و روش‌های درمان

درد پشت گردن اغلب به دلیل مشکلات عضلانی، وضعیت نامناسب بدن یا فرسایش مهره‌ها ایجاد میشود و گاهی تا شانه و سر گسترش می‌یابد. علت درد پشت گردن و شانه میتواند از کشیدگی ساده تا بیرون‌زدگی دیسک باشد و همین نکته به ما میگوید درد پشت گردن نشانه چیست. خوشبختانه بیشتر این دردها با داروهای ضدالتهاب، اصلاح عادات روزمره و تمرینات کششی قابل کنترل هستند. تنها موارد محدود، به دلیل درگیری عصبی یا ساختاری، نیازمند روشهای پیشرفته‌تر درمانی خواهند بود.

ادامه مطلب » نوامبر 18, 2025 بدون دیدگاه مغز

مزایا آندوسکوپی مغزی + بررسی عوارض و خطرات

آندوسکوپی مغزی یک روش کم‌تهاجمی است که به دو متد اندونازال و نورواندوسکوپی انجام میشود و هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. از مهم‌ترین مزایای آندوسکوپی مغزی میتوان به کاهش دستکاری بافتهای طبیعی، درد کمتر، بهبودی سریع‌تر، دید بهتر جراح و کاهش خطر ضربه‌مغزی اشاره کرد. با این حال، عوارض آندوسکوپی مانند خونریزی، نشت CSF، تجمع خون و عفونت از موارد قابل توجه این روش هستند. هرچند معایب آندوسکوپی وجود دارد، در اغلب بیماران مزایای آن بر خطرات احتمالی برتری دارد. در ادامه، جزئیات هر دو جنبه بررسی میشود.

ادامه مطلب » نوامبر 17, 2025 بدون دیدگاه ستون فقرات و نخاع

دیسک گردن از چه سنی شروع میشود؟ + بررسی علائم و درمان

دیسک گردن معمولا در دهه سوم و چهارم زندگی بروز می‌کند، اما شروع دیسک گردن در جوانی نیز با افزایش فشارهای روزمره دور از انتظار نیست. علت دیسک گردن در جوانی اغلب ترکیبی از وضعیت بد نشستن، کار طولانی‌مدت با موبایل و رایانه و ضعف عضلات گردن است. چاقی، بی‌تحرکی و ژنتیک نیز روند فرسایش دیسک را سریع‌تر می‌کنند و سن ابتلا را کاهش می‌دهند. فرسودگی زودرس دیسک‌ها باعث کاهش انعطاف‌پذیری و افزایش احتمال درد و پارگی در سنین کم می‌شود. رعایت ارگونومی، تقویت عضلات و فعالیت منظم بهترین راه‌ها برای پیشگیری و به‌تعویق انداختن این عارضه هستند.

ادامه مطلب » نوامبر 16, 2025 بدون دیدگاه

دیدگاه‌ خود را بنویسید لغو پاسخ